JW subtitle extractor

In de herfst van 1536 werd William Tyndale van z’n cel
in het kasteel van Vilvoorde naar de plaats van executie gebracht.
Daar stond een paal voor hem klaar.
Tyndale werd aan de paal gebonden.
Hij werd gewurgd en daarna werd z’n lichaam verbrand
voor een toekijkende menigte.
Wat had hij misdaan?
Tyndale kon de leringen van de kerk niet rijmen
met wat hij zelf in de Bijbel had gelezen.
William Tyndale geloofde tot z’n dood
dat de Bijbel het Woord van God is.
William Tyndale was de eerste die de Bijbel wilde vertalen
van de oorspronkelijke talen naar het Engels.
Tyndale werd eind 15de eeuw geboren.
Hij werd geboren in de buurt van Gloucestershire,
maar kreeg de kans naar Oxford te gaan en werd priester.
In de 15de eeuw was er veel weerstand tegen het idee
dat het Woord van God toegankelijk zou zijn voor gewone mensen.
De mensen kenden de Latijnse Bijbel vanuit de kerk,
waar die door de priester aan hen werd uitgelegd.
Maar zelf hadden ze niet rechtstreeks toegang tot de Bijbel.
In Engeland mocht Tyndale de Bijbel niet vertalen.
Hij vroeg de bisschop van Londen om toestemming...
om het Nieuwe Testament te vertalen vanuit het Grieks,
de oorspronkelijke tekst, naar het Engels...
maar hij kreeg geen toestemming.
Het vertalen van de Bijbel stuitte op zo veel weerstand
dat Tyndale later schreef dat hij dat nergens in Engeland kon doen.
Met de hulp van kooplieden die z’n werk steunden,
vluchtte Tyndale naar Duitsland...
waar hij makkelijker kon werken aan z’n Engelse vertaling
van het Nieuwe Testament.
Tegen 1525 was z’n vertaling af en klaar om gedrukt te worden.
De British Library in Londen geeft antwoord op de vraag
wat er daarna gebeurde.
Karen Limper-Herz, een conservator van de bibliotheek,
helpt ons daarbij.
Dit is een eerste druk van Tyndales Nieuwe Testament,
gedrukt in Keulen in 1525.
Dit fragment is voor zover bekend het enige exemplaar
van de eerste druk van Tyndales Nieuwe Testament.
Dat het een fragment is, laat wel zien hoe gevaarlijk hun werk was.
De drukker had te veel gedronken
en vermeldde dat hij dit prolutherse Engelse Nieuwe Testament drukte...
voor iemand die William Tyndale heette.
Er werd een inval gedaan in de drukkerij.
Tyndale en z’n partners vluchtten, en dit is alles wat er nog over is.
Ze vluchtten langs de Rijn richting Worms.
Het feit dat ze niet veel verder waren gekomen dan een deel
van Mattheüs laat wel zien hoe gevaarlijk het was.
De eerste volledige exemplaren van Tyndales Griekse Geschriften werden uiteindelijk in 1526 gedrukt in de Duitse stad Worms.
Er werden 3000 of meer exemplaren van gemaakt.
Tyndale verliet Duitsland en verhuisde naar Antwerpen.
Deze drukke stad was ideaal voor Tyndale.
De stad stond bekend om z’n drukkerijen en er was een drukke haven...
waardoor het makkelijk was om z’n boeken bij de lezers in Engeland te krijgen.
Professor Guido Latré heeft aangeboden me rond te leiden...
door de straten waar Tyndale zelf
zo’n 500 jaar geleden rondwandelde.
Wat hij hier zag was dat gewone mensen een vertaling
van de Bijbel konden lezen in het Nederlands.
Dat wilde hij ook voor z’n eigen volk in Engeland.
Als je op grote schaal bijbels naar Engeland wilde smokkelen,
had je hier de grootste zeehaven van Noord-Europa.
Maar zo’n grote hoeveelheid kun je niet zo makkelijk smokkelen.
Dus werden er dunne losse bladen gebracht naar kelders zoals deze
– ondergrondse opslagplaatsen.
En tussen de pagina’s van grote boeken die niet verboden waren, werden de dunne bladen van Tyndales vertaling gestopt.
In Londen zou iemand dan zien:
Hé, dat zijn de gemarkeerde boeken.
Als ik daarin kijk, vind ik de losse bladen
van Tyndales Bijbelvertaling.
Aan het einde van Tyndales leven waren er zo’n 30.000 exemplaren van zijn vertaling beschikbaar.
Hij was een man die veel moed toonde
en wist hoe hij zijn tijd goed kon gebruiken.
De risico’s die hij nam, mogen niet onderschat worden.
William Tyndale werd gevangengezet hier in Vilvoorde,
ten noorden van Brussel.
Hij zat ruim een jaar in de gevangenis, en hij dacht ongetwijfeld
aan de wrede dood die hem te wachten stond.
Tyndale staat bekend om de invloed die hij had op de Engelse taal.
Maar hij deed z’n werk niet uit wetenschappelijke overwegingen.
Tyndale hield van de Bijbel.
Waarschijnlijk deelde hij de gevoelens van de psalmist
die over Gods Woord zei: Hoe lief heb ik uw wet!
Ondanks zware tegenstand...
hebben de Bijbel en de wijsheid erin het overleefd
als een trouwe weergave van de oorspronkelijke tekst.
Geen wonder dat zo veel mensen de Bijbel heel waardevol vinden.

Ze waardeerden de Bijbel: fragment (William Tyndale)